Cynllun Rheoli Cynaliadwy

Mae ardal y Prosiect wedi’i lleoli yn ne-orllewin Ynys Môn ac yn ymestyn o Aber Malltraeth i Landrygarn. Mae rhan helaeth o’r ardal hon yn ran o Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Ynys Môn ac yn cynnwys amrywiaeth o gynefinoedd: arfordirol, gwlyptir, afonol, twyni tywod, coetir a thir fferm.

Arweinir gan Reolaeth Amgylcheddol Bodorgan Cyfyngedig, sy’n gwmni ‘nid-er-elw’, a’i ddiben yw rheoli a gwella tirwedd a natur yn y rhan hon o Ynys Môn. Mae cysylltiad agos rhwng Rheolaeth Amgylcheddol Bodorgan a Stad Bodorgan.

Mae Bodorgan wedi bod yn gartref i’r teulu Meyrick ers y 1370au.

Heddiw Stad Bodorgan yw perchennog tir hynaf Ynys Môn. Mae’r hirhoedledd hwn wedi rhoi’r cyfle i siapio, gwarchod a gwella llawer o’r ardaloedd arbennig sy’n bodoli heddiw yn Ne-orllewin Ynys Môn.

Mae Bodorgan yn angerddol am gadwraeth natur ac mae’r Stad wedi bod yn weithgar wrth sicrhau budd bioamrywiaeth, drwy blannu coed, lledu gwrychoedd, curadu pori cadwraethol, llochesu gwarchodfa wiwer goch a chefnogi gwaith Cyfoeth Naturiol Cymru.

Yn ei hanfod, mae Bodorgan yn stad ffermio fel ag y bu erioed, Mae wedi sicrhau bod tir ar gael i deuluoedd ffermio’n lleol ers cenedlaethau. Mae Bodorgan yn cyflogi nifer sylweddol o bobl leol ac mae’r Gymraeg yn parhau i fod yn iaith waith llawer o dimau’r Stad.

Rheolwr y Prosiect yw Dave Bateson, gweithiwr amgylcheddol profiadol sy’n byw ar Ynys Môn a sydd wedi treulio blynyddoedd lawer yn gweithio i RSPB Cymru ar Ynys Môn.

Mae’r Prosiect yn atebol yn y pen draw i Lywodraeth Cymru.

Fodd bynnag, mae’r Prosiect yn cael ei gynorthwyo gan Fwrdd Prosiect. Mae’i aelodaeth yn cynnwys pobl o Ynys Môn a Gogledd Cymru sydd ag arbenigedd mewn ecoleg, ffermio, hanes Cymru a gwaith llywodraeth leol.

Rydym yn ddigon ffodus o gael gweithio gyda nifer o sefydliadau a gweithwyr proffesiynol medrus a phrofiadol iawn gan gynnwys:

• Cyfoeth Naturiol Cymru
• Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru
• Ysgol Hanes Prifysgol Bangor a Sefydliad Astudio Ystadau Cymru
• Adrienne Stratford, arbenigwr blaenllaw Cymru ar y frân goesgoch
• Paul Harrison o Harrison Design Development, dylunydd tirwedd arobryn o Ogledd Cymru
• Geoff Wood, ymgynghorydd celf gyhoeddus profiadol. Mae ei deulu wedi byw ers cenedlaethau yn ardal Aberffraw.

Rydym yn darparu portffolio o brosiectau unigol sydd â’r nod o fod o fudd i fioamrywiaeth a gwella iechyd afonydd. Mae’r prosiectau hyn yn cynnwys:

• Ail-wlychu mawndiroedd hanesyddol: mae mawndiroedd iseldirol yn y rhan hon o Ynys Môn heddiw yn llawer llai. Mae mawndir yn bwysig oherwydd yr amrywiaeth o blanhigion a thrychfilod gwlyptir y mae’n eu cynnal a’i rôl bwysig wrth storio carbon.
• Ailgyflwyno pori i diroedd pori arfordirol: ffocws yma yw gwella cynefin ar gyfer brain coesgoch sy’n chwilota am fwyd.
• Creu coridorau glân gyda nentydd wedi’u ffensio: y diben yma yw gwella ansawdd dŵr a chynefin ar gyfer pysgod sy’n silio a lleihau mewnbwn maetholion a gwaddod.
• Creu pyllau newydd mewn porfa wlyb.

Rydym yn bwriadu darparu tri llwybr newydd o ansawdd uchel a thirffurf newydd. Enw’r rhan yma o’r Prosiect yw ‘Lleisiau’r Tirwedd’.

Byddwn yn defnyddio deunydd dehongli arloesol i helpu i adrodd stori newid tirwedd a hanes y bobl sydd wedi byw ar y dirwedd hon, wedi gweithio ynddi ac wedi’i siapio.

Gweler y Cwestiynau Cyffredin ar wahân ar Lleisiau’r Tirwedd am ragor o fanylion.

Ariennir y Prosiect gan Gronfa Datblygu Gwledig yr Undeb Ewropeaidd a weinyddir gan Lywodraeth Cymru. Derbyniodd y Prosiect hyd at £595,000 o arian grant.

Bydd Stad Bodorgan yn cyfrannu symiau pellach o’i hadnoddau ei hun i gefnogi cyflawni’r Prosiect.

Dechreuodd y Prosiect ym mis Ebrill 2021 a daw i ben ddiwedd Mehefin 2023.